Creatie

30-07-2018 - La Grave, Festival Messiaen au Pays de la Meije, Kerk - Fiona McGown (mezzo), Yan Levionnois (cello), Anne Le Bozec (piano)
Sponsor

Messiaen Festival in het land van de Meije
Toewijding

aan Anne Le Bozec, Yan Levionnois en Fiona McGown
Merk op

Dit is een cyclus van melodieën voor mezzosopraan, cello en piano - in opdracht van de Association Olivier Messiaen au pays de la Meije - opgedragen aan Anne Le Bozec, Yan Levionnois en Fiona McGown.

Deze keuze rond dans kwam in me op toen ik deze zin las van de Amerikaanse dichter Ezra Pound (1885-1972) - leider van de imagistische en modernistische beweging - in zijn ABC of Reading: "Music begint atrofy when it vertrekt te ver van de dans ... poëzie begint te atrofiëren als het te ver van de muziek af gaat ('Muziek begint te atrofiëren als het te ver weg komt van de dans.. Poëzie begint te verdorren als het te ver van muziek af beweegt "). Dit is de zin die me inspireerde voor de Dancing Poems.
De vier melodieën in deze cyclus zijn samengesteld uit de gedichten At the still-point van Thomas Stearns Eliot (1888-1965), Slow Movement van William Carlos Williams (1883-1963), To a child dancing in the wind en de dansdagen zijn voorbij door William Butler Yeats (1865-1939).
Echt doordacht met een relatie tot het lichaam, mijn manier om ritme op te vatten, is meer spontaan dan intellectueel. Ik moet een ritme van binnen voelen - lichamelijk - voordat ik het op papier zet. Muziek en dans zijn dus nauw met elkaar verbonden. Voor mij is componeren ergens het ontmoetingspunt tussen muziek, dans en poëzie; het punt waarop elk van deze disciplines onafscheidelijk van elkaar is. Mijn keuze viel ook op Angelsaksische literatuur, die Fiona McGown wonderbaarlijk beoefent en die alle muziek van woorden naar voren brengt.. Ik stelde me toen het prachtige timbre voor dat verweven was met dat van de cello - een instrument dat ik vooral leuk vind. Gedurende de cyclus was het de uitdaging om een intieme en heldere sfeer te creëren. Kleuren en klankkleuren versmelten tot een resonerende en zwevende halo van geluid rond deze drie instrumenten. Zo helpt de halo om dit specifieke ontmoetingspunt tussen muziek, dans en poëzie te herscheppen; een punt buiten de tijd bevrijd van de spanningen in de wereld. De cyclus is ook doordrenkt van repetitieve en dansende ritmes, en de melodieën zijn gebouwd op eenvoudige vormen met refreinen.. Dit geeft het geheel een populaire kleur, specifiek voor de expressie van de dans.

De eerste melodie, At the still-point, probeert deze staat van trance te transcriberen door een repetitieve begeleiding waarbij piano en cello zich vermengen om een zwevende textuur te creëren.
Het is opgevat als een essentiële motor waarin altijd beweging aanwezig is. De herhaling ervan laat echter toe om een schijnbare immobiliteit te behouden. De stem, sensueel, ontvouwt zich op dit mistige en zwevende geluidstapijt. Breekbaar evenwichtspunt, dit stille punt is daarom noch in spanning noch in beweging: het is beide tegelijk. Dit is het moment waarop de tijd stilstaat en we onszelf ondergedompeld voelen in onze eigen werelden. Ik stelde me bepaalde regels voor als een refrein, waarbij ik regelmatig het subtiele en delicate evenwicht van dit stilstaande punt in herinnering bracht.
De tweede melodie, Slow Movement, is de langzame beweging van de cyclus en roept herinneringen op - die schatten die in een doos kunnen worden opgesloten.. Dus koos ik ervoor om de gesproken stem te gebruiken. Alleen het begin en het einde worden geneuried (onverlicht, zonder timbre) als echo op het cello-thema. Cello en piano zingen om de beurt de uitdrukking van de woorden die in dit nummer worden gereciteerd.
De laatste twee melodieën roepen achtereenvolgens kindertijd en ouderdom op. Voor een kind dat danst in de wind beschrijft een kind dat danst op het strand, zonder acht te slaan op de dreigende geluiden die hem omringen. Het onophoudelijke beuken van de golven, het gieren van de wind, of zelfs de druppels zout water die parel uit haar haar zijn, zijn allemaal beelden van levensgebeurtenissen die ons overvallen. Het gebrul van de wind en het beuken van de golven lijken een toespeling te zijn op het onrecht en de wanorde van het leven ('Liefde gaat verloren zodra ze is gewonnen en de dwaas triomfeert'). De dwaas kan echter iemand zijn die wordt gemotiveerd door liefde en niet om de rest geeft.. "De beste werker is dood", maar hij was misschien wel de beste omdat hij met liefde werkte. Dit gedicht spreekt daarom zowel over de zorgeloze kindertijd als over de ervaring van volwassenheid.. Ik koos ervoor om deze onzorgvuldigheid van het dansende kind, deze incarnatie van het leven in het huidige moment, in een echt levendig en dansend moment in muziek om te zetten.. De dans eindigt steeds vrediger en brengt ons met de laatste melodie van de cyclus terug naar de realiteit van de volwassen wereld.
Hier verwijst Yeats naar de gelukkige tijden die voorbij zijn. De dansdagen zijn voorbij. De vrouw en kinderen worden vermist. Een lichaam gewikkeld in een vuile doek roept zowel de dood als de verloren gloed van het leven op. De ritmische lus die wordt gebruikt, vertaalt met melancholie en sensualiteit de gelukkige dagen van weleer. De regels 'Ik draag de zon in een gouden beker, de maan in een zilveren zak' aan het einde van elke strofe worden als refrein gebruikt. Ze dragen zowel het idee van de straling van de zon als een uitbarsting van leven als van de schaduw van de maan die er subtiel op valt als een mysterieuze sluier.. Maar het maakt niet uit dat de dood komt, want we kunnen nog steeds dansen en zingen. Tot onze laatste adem.

Camille Pepin